W 78. rocznicę zagłady mszańskich Żydów modlono się przy mogiłach i odsłonięto tablicę upamiętniającą Sprawiedliwych

W 78. rocznicę zagłady mszańskich Żydów modlono się przy mogiłach i odsłonięto tablicę upamiętniającą Sprawiedliwych

Obchody 78. rocznicy zagłady Żydów z Mszany Dolnej i okolic zostały podzielone na trzy części. Uroczystość przygotowała Urszula Antosz-Rekucka wspólnie z samorządem miasta.

Pierwsza część obchodów odbyła się przy zbiorowej mogile na os. Pańskie. Pomnik w miejscu masowej egzekucji zaprojektował i sfinansował Kuba Weissberger, który 19 sierpnia 1942 r. stracił ojca i dwie siostry. Tam właśnie zgromadzeni usłyszeli pieśń, której tekst na bazie słów Jacka Cygana, przygotowała Urszula Antosz-Rekucka. Następnie Jakub Antosz-Rekucki przeczytał po hebrajsku modlitwę Kadisz i jej polskie tłumaczenie. Po krótkiej modlitwie za zmarłych burmistrz Anna Pękała oraz przewodniczący Rady Miejskiej, Janusz Matoga, zapalili znicz w imieniu samorządu Mszany Dolnej. Znicze zapalili również inni uczestnicy uroczystości.

Drugim miejscem pamięci była mogiła przy ul. Ogrodowej, gdzie spoczywa dwudziestu dwóch młodych mężczyzn i dwie kobiety z Warty Żydowskiej, zamordowani przez hitlerowców 1 maja 1941 r. nad torami, w tzw. Leszczynach. Tam również zapalono znicze.

Ostatni etap oficjalnych obchodów odbył się na Rynku. Tam właśnie w miejscu powalonej przez wichurę wierzby rośnie teraz Drzewo Pamięci, o czym w wystąpieniu mówiła burmistrz Anna Pękała. Odsłonięcia tablicy, upamiętniającej Stefanię i Józefa Wacławików – uhonorowanych tytułem Sprawiedliwi wśród Narodów Świata przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem, dokonała córka mszańskich Sprawiedliwych – Zofia Kowalczyk z rodziną. Historię małżeństwa przybliżyła Urszula Antosz-Rekucka. Stefania i Józef Wacławikowie przez prawie trzy lata dawali schronienie w swoim ubogim domu pod Małą Górą nieznanemu wcześniej Żydowi, Maurycemu Jeredowi z Bielska-Białej. Maurycy Jered ocalał, ale stracił żonę i córeczkę. Został skierowany przez Niemców do pracy, skąd uciekł. Pomocną dłoń podali mu państwo Wacławikowie, do których dotarł przypadkiem. Maurycy Jered po latach, wysyłając listy z Izraela do swoich wojennych opiekunów, podpisywał je „Wasz Władek”.

Na zakończenie odbyła się prezentacja materiałów dotyczących synagogi, rodu rabinów oraz żydowskiej biblioteki. Gablota znajduje się obok Szkoły Podstawowej nr 2, gdzie niegdyś toczyło się życie społeczności żydowskiej.

Urszula Antosz-Rekucka podkreśliła, że zarówno tablica poświęcona Sprawiedliwym, jak i gablota, dokumentująca życie społeczności żydowskiej, są odpowiedzią na starania wielu mieszkańców Mszany Dolnej. Obecność burmistrz Anny Pękały, przewodniczącego Rady Miejskiej, Janusza Matogi, a także wielu radnych świadczą o pogłębieniu współpracy w zakresie upamiętniania tej części historii miasta, którą współtworzyli Polacy i Żydzi.

źródło informacji historycznych: Sztetl Mszana Dolna

fot. Tv28, Zuzanna Banasiak (mogiła przy ul. Ogrodowej)

Zobacz również