W siedzibie Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Nowym Sączu odbyło się robocze spotkanie małopolskich służb konserwatorskich z przedstawicielami diecezji tarnowskiej. Uczestniczyli w nim Robert Kowalski, kierownik delegatury, Maria Manna – główny specjalista ds. zabytków ruchomych, Mariusz Nazimek – starszy inspektor ds. zabytków nieruchomych, ks. Piotr Pasek – diecezjalny konserwator zabytków oraz ks. Grzegorz Stochel – inspektor ds. cmentarzy w diecezji tarnowskiej.
Rozmawiano o kwestiach związanych z ochroną prawną zabytkowych cmentarzy, kamiennych nagrobków i pielęgnacją drzew, znajdujących się na terenie parafialnych nekropolii.
Robert Kowalski podkreślał, że zabytkowe kamienne nagrobki są niejednokrotnie wspaniałymi dziełami sztuki sepulkralnej.
– Niestety większość z nich dotychczas nie została wpisana do ewidencji czy też rejestru zabytków. Powoduje to, iż ich ochrona prawna w praktyce jest iluzoryczna. Jak się okazuje, nagrobki nie zawsze zyskują uznanie w oczach administratorów cmentarzy, częściej stanowią one przedmiot problemu i dodatkowych kosztów. Są jednak także bardzo pozytywne przykłady zrozumienia potrzeby ochrony takich obiektów. Przykładem takiej doskonałej współpracy proboszcza i administratora cmentarza ze służbami konserwatorskimi jest parafia pw. Wszystkich Świętych w Łososinie Górnej. Tutaj udało się na wniosek proboszcza, ks. Kazimierza Fąfary, wpisać do rejestru zabytków zespół 17 kamiennych nagrobków z XIX i początku XX wieku – czytamy na stronie internetowej sądeckiej delegatury.
Jak stwierdzono w dyskusji, ochrona zabytkowych obiektów jest konieczna dla zachowania pamięci o osobach zasłużonych dla lokalnych społeczności, chociaż stanowi ona wyzwanie organizacyjne i finansowe.
– Szczególną uwagą winny być objęte cmentarze znajdujące się w niewielkich miejscowościach, na których, wbrew pozorom, zachowało się jeszcze stosunkowo dużo takich obiektów. Tylko wspólne działania służb konserwatorskich z administratorami, proboszczami oraz społecznością lokalną pozwolą zrealizować postulat ochrony zabytkowych nagrobków. Jednym z pomysłów na zapewnienie finansowania kosztownych remontów, obok oczywiście kwest organizowanych przez lokalną społeczność oraz pozyskiwanie środków z grantów z MKDiS, wydaje się objęcie tych nagrobków specjalnym programem, np. na wzór „Programu Kapliczka”, realizowanego od szeregu lat przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego – podkreśla w komentarzu Robert Kowalski.
Na zakończenie spotkania uczestnicy zgodnie podkreślili potrzebę stałego dialogu pomiędzy służbami konserwatorskimi a stroną kościelną w kwestii ochrony cmentarzy i znajdujących się na nich zabytkowych nagrobków czy kaplic. Wymiana informacji oraz konsultacje pozwolą w przyszłości na jeszcze lepszą i efektywniejszą ochronę wspólnego dziedzictwa.
źródło: Delegatura WOUZ w Nowym Sączu; oprac. MAG
fot. Urszula Niedzińska, Robert Kowalski
