Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego i ścieżce awansu zawodowego nauczycieli, dodatkowe konsultacje dla uczniów i rodziców, określenie przypadków, w których będzie możliwość zawieszenia zajęć – Ministerstwo Edukacji i Nauki wprowadza nowości. Zapowiada też kontynuację wielu programów edukacyjnych.
Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego
Nowy przedmiot w szkole ponadpodstawowej – historia i teraźniejszość zastąpił przedmiot wiedza o społeczeństwie (w zakresie podstawowym) i będzie realizowany w wymiarze 3 godzin tygodniowo w cyklu kształcenia. Uczniowie szkół ponadpodstawowych (liceum ogólnokształcącego, technikum, branżowej szkoły I stopnia) na zajęciach z tego przedmiotu będą poznawać według porządku chronologicznego najważniejsze wydarzenia i procesy zachodzące w kolejnych dekadach II poł. XX w. i początku XXI w. w Polsce i na świecie (w sferze politycznej, społecznej, kulturalnej i gospodarczej). Program przedmiotu obejmuje okres od 1945 do 2015 r. i łączy treści z zakresu historii powojennej z treściami z zakresu wiedzy o społeczeństwie. Edukacja obywatelska, obejmująca kwestie ustrojowe, społeczne, prawne i aksjologiczne, jest obecna w podstawie programowej nowego przedmiotu w wyodrębnionym dziale, zatytułowanym Wiedza o podstawach życia społecznego. Wybrane zagadnienia są także uwzględnione w pozostałych działach tematycznych przedmiotu historia i teraźniejszość obejmujących kolejne okresy historii powojennej świata i Polski.
Zmiany w edukacji dla bezpieczeństwa
Edukacja dla bezpieczeństwa została uzupełniona o nowy obszar zagadnień związany z edukacją obronną, w tym ćwiczeniami strzeleckimi. Nowe treści nauczania przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa obejmują zagadnienia z obszaru edukacji obronnej: reagowanie w sytuacji zagrożenia działaniami wojennymi (tzw. survival, w tym miejsca schronienia), zasady pierwszej pomocy w sytuacji wystąpienia zagrożenia z użyciem broni konwencjonalnej, w przypadku szkoły podstawowej wymagania z zakresu: terenoznawstwa, cyberbezpieczeństwa w wymiarze wojskowym, przygotowania do szkolenia strzeleckiego; w przypadku szkół ponadpodstawowych wymagania z zakresu: reagowania w sytuacji zagrożenia działaniami wojennymi, cyberbezpieczeństwa w wymiarze wojskowym, szkolenia strzeleckiego.
Więcej specjalistów w szkołach
Utworzone zostało nowe stanowisko pedagoga specjalnego, określono jego zadania i kwalifikacje. Wymiar zatrudnienia nauczycieli specjalistów będzie uzależniony od liczby dzieci w przedszkolu, szkole lub zespole.
Zmiany w procedurze awansu zawodowego
Zmniejsza się liczba stopni awansu zawodowego nauczycieli. Zlikwidowane zostaną stopnie nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego, co jednocześnie ma gwarantować wzrost wynagrodzenia nauczycieli na pierwszym etapie rozwoju zawodowego. Etapy rozwoju zawodowego nauczyciela po zmianie: przygotowanie do zawodu nauczyciela (w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy lub w wymiarze skróconym do 2 lat i 9, w trakcie którego nauczyciel otrzyma wsparcie mentora); nauczyciel mianowany – pierwszy stopień awansu; nauczyciel dyplomowany (po przepracowaniu w szkole co najmniej 5 lat i 9 miesięcy lub okresu skróconego do 4 lat i 9 miesięcy, licząc od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego).
Konsultacje z uczniami i rodzicami
W ramach czasu pracy nauczycieli zostanie wyodrębniony czas na konsultacje dla uczniów i ich rodziców. Będzie on wynosił 1 godzinę tygodniowo (w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień oraz ustalonego wynagrodzenia).
Nowości w szkolnictwie branżowym
Od roku szkolnego 2022/2023 szkoły mogą rozpocząć kształcenie w 6 nowych zawodach wprowadzonych w odpowiedzi na potrzeby rynku pracy, tj.: monter konstrukcji targowo-wystawienniczych, technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego, technik izolacji przemysłowych, technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, technik elektroautomatyk okrętowy oraz technik przemysłu jachtowego. We wrześniu planowane jest ogłoszenie konkursu na utworzenie 120 branżowych centrów umiejętności (BCU) w latach 2022-2026. Celem inicjatywy jest rozwój kształcenia zawodowego na poziomie ponadpodstawowym i wyższym, wsparcie przygotowania kadr na potrzeby nowoczesnej gospodarki w poszczególnych branżach, zapewnienie przestrzeni dla innowacyjnej i trwałej współpracy biznesu z edukacją zawodową na wszystkich poziomach kształcenia zawodowego. BCU będą ośrodkami kształcenia, szkolenia i egzaminowania w danej branży/dziedzinie, dostępnymi dla uczniów, studentów, pracowników branż i innych osób uczących się. Z inicjatywy MEiN Ośrodek Rozwoju Edukacji ogłosi konkurs na najlepszego nauczyciela kształcenia zawodowego. Celem konkursu jest wyróżnienie nauczycieli podejmujących działania na rzecz promocji kształcenia zawodowego, wprowadzających autorskie rozwiązania dydaktyczne i metodyczne (w tym innowacje pedagogiczne, IT i metody aktywizujące) w obszarze kształcenia zawodowego, współpracujących z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w tym w szczególności z pracodawcami, a także wspierających zainteresowania zawodowe uczniów.
Programy i przedsięwzięcia
Już we wrześniu ruszy nabór wniosków w kolejnej edycji programu „Poznaj Polskę”. Uczniowie i nauczyciele będą mogli wyjechać na wycieczki edukacyjne w miejsca ważne dla polskiej nauki, historii i kultury. Dofinansowane będą wyjazdy realizowane w ramach 4 obszarów edukacyjnych: śladami Polskiego Państwa Podziemnego, śladami kard. Stefana Wyszyńskiego, kultura i dziedzictwo narodowe, największe osiągnięcia polskiej nauki. Wycieczki będą odbywały się w trzech grupach wiekowych: klasy I-III szkoły podstawowej, klasy IV-VIII szkoły podstawowej oraz szkoły ponadpodstawowe.
Poznaj Polskę na sportowo – 10 mln zł na wyjazdy sportowe dla uczniów trenujących piłkę nożną w klubach zrzeszonych w Polskim Związku Piłki Nożnej. W ramach przedsięwzięcia Polski Związek Piłki Nożnej zorganizuje również quiz wiedzy dotyczący piłki nożnej oraz przygotuje materiały edukacyjne. W konkursie będą mogli wziąć udział wszyscy uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, niezależnie od tego, czy trenują piłkę nożną w klubach, czy są po prostu kibicami. Nagrodą będzie uczestnictwo w meczu reprezentacji Polski.
Do 19 września szkoły niesamorządowe oraz szkoły polskie za granicą mogą zgłaszać wnioski w programie „Laboratoria Przyszłości”. To największa w historii polskiej oświaty inwestycja w cyfryzację edukacji. Dzięki środkom z programu w szkołach w całej Polsce uczniowie mogą korzystać z drukarek 3D, mikrokontrolerów, robotów czy sprzętu do nagrań. Kontynuacją programu jest uruchomienie „Mobilnych Laboratoriów Przyszłości”, czyli specjalnie wyposażonych busów, które od września będą odwiedzały szkoły we wszystkich województwach. Przeszkoleni edukatorzy będą prowadzić dla uczniów i nauczycieli zajęcia w formule warsztatowej.
Strefy Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności (SOWA) to wspólna inicjatywa Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Centrum Nauki Kopernik. Jej celem jest tworzenie małych centrów nauki w mniejszych miastach i miejscowościach (do 150 tys. mieszkańców), a także zwiększenie zainteresowania nauką wśród społeczeństwa. W sumie w 32 miejscowościach w Polsce powstaną małe centra nauki, które będą promowały ideę uczenia się opartą na samodzielnym poszukiwaniu, eksperymentowaniu i odkrywaniu zjawisk otaczającego nas świata. W placówkach zostaną wykorzystane najlepsze doświadczenia edukacyjne i wystawiennicze Centrum Nauki Kopernik. Na realizację tej inicjatywy MEiN przeznaczy ponad 44 mln zł.
Do 23 września można składać wnioski w nowym programie Ministra Edukacji i Nauki „Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania”. Jego budżet to 40 mln zł. Wsparcie jest przeznaczone dla organizacji pozarządowych i podmiotów, które prowadzą statutową działalność w zakresie oświaty i wychowania. W ramach programu będą udzielane dotacje celowe na finansowanie kosztów realizacji inwestycji związanej z: zakupem nieruchomości, budową obiektu, dostosowaniem obiektu, zakupem wyposażenia.
Rozwój czytelnictwa oraz wsparcie bibliotek to cel Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 (NPRCz 2.0). Ministerstwo Edukacji i Nauki realizuje priorytet 3, w ramach którego możliwy jest: zakup nowości do placówek wychowania przedszkolnego (kierunek interwencji 3.1), zakup nowości wydawniczych oraz elementów wyposażenia do bibliotek szkolnych i pedagogicznych (kierunek interwencji 3.2).
„Aktywna tablica” na lata 2020-2024
Obecna edycja „Aktywnej tablicy” obejmuje zarówno publiczne, jak i niepubliczne szkoły podstawowe, ponadpodstawowe oraz specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze. Dofinansowanie jest przeznaczane na zakup sprzętu multimedialnego oraz pomocy dydaktycznych i narzędzi do terapii dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Z dofinansowania na zakup sprzętu multimedialnego mogą skorzystać szkoły, które nie brały udziału w poprzedniej edycji programu (2017-2019). Szkoły podstawowe, w których uczą się uczniowie z różnymi zaburzeniami rozwojowymi, utrudniającymi prawidłowy proces uczenia, mogą wnioskować natomiast o dofinansowanie na zakup narzędzi i pomocy dydaktycznych.
Egzamin ósmoklasisty i maturalny w roku szkolnym 2022/2023
Egzamin ósmoklasisty oraz egzamin maturalny zostaną przeprowadzone na podstawie, ustalonych odrębnie dla każdego z tych egzaminów, wymagań egzaminacyjnych, stanowiących zawężony katalog wymagań w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
Organizowanie i prowadzenie zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość
Od nowego roku szkolnego możliwe będzie zawieszenie zajęć w szkołach i placówkach na czas określony w przypadku: zagrożenia bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich i międzynarodowych; temperatury zewnętrznej lub w pomieszczeniach, w których są prowadzone zajęcia z uczniami, zagrażającej zdrowiu uczniów; zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną; innego nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów. W przypadku zawieszenia zajęć na okres powyżej dwóch dni dyrektor ma obowiązek zorganizować dla uczniów zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Powinny być one zorganizowane nie później niż od trzeciego dnia zawieszenia zajęć.
Działania dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki wychowania i opieki w związku z COVID-19
Obecnie w stanie zagrożenia epidemicznego każda jednostka systemu oświaty posiada kompetencje do podejmowania rozstrzygnięć w zakresie szczegółowych zasad bezpieczeństwa zdrowotnego. W sytuacji pogorszenia sytuacji epidemicznej w kraju minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może wprowadzić odpowiednie rozwiązania organizacyjne w systemie oświaty w całym kraju lub na poszczególnych terenach. „Tydzień dla profilaktyki chorób zakaźnych” będzie dla szkół okazją, aby w przyjaznej atmosferze i ciekawej formie przeprowadzić lokalną kampanię propagującą korzyści dotyczące zdrowia i wczesnej profilaktyki, a także właściwe zachowania zdrowotne.
Gorący posiłek dla każdego ucznia szkoły podstawowej
Od 1 września szkoła podstawowa będzie miała obowiązek zapewnienia uczniom jednego gorącego posiłku w ciągu dnia i stworzenia im możliwości jego spożycia w czasie pobytu w szkole. Korzystanie z tego posiłku będzie dobrowolne i odpłatne, a kwestie ponoszenia kosztów pozostają bez zmian.
źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki; oprac. MAG
fot. Ministerstwo Edukacji i Nauki
