440 lat temu po dniu 4 października nastąpił od razu 15 października. Ludzie, którzy poszli spać w czwartek, 4 października 1582 roku, obudzili się rano w piątek, ale 15 października 1582 roku. Dziś przypada 440. rocznica wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego. To ważne wydarzenie przypomina limanowski historyk i regionalista, Karol Wojtas.
Reforma kalendarza, czyli przejście z kalendarza juliańskiego na kalendarz gregoriański, nastąpiła w 1582 roku na mocy bulli papieskiej „Inter gravissimas” wydanej przez Grzegorza XIII 24 lutego 1582 roku. Wprowadzony kalendarz nazwano gregoriańskim od imienia papieża Grzegorza XIII.
Kalendarz gregoriański różni się od kalendarza juliańskiego tym, że skorygowano w nim zasady obliczania lat przestępnych. Lata, które są podzielne przez 100, ale nie są podzielne przez 400 nie będą latami przestępnymi (np. 1700, 1800, 1900 – lata te były nie przestępne – zaś rok 1600 i 2000 były przestępne). Kalendarz juliański spóźnia się o 1 dzień na 128 lat, natomiast opóźnienie kalendarza gregoriańskiego wynosi 1 dzień na 3322 lata.
Zmiana kalendarza wprowadzona została od razu w 1582 roku na takich ziemiach i krajach jak: Rzeczpospolita Obojga Narodów, Hiszpania, Portugalia i tereny w prawie całej Italii. W późniejszym czasie przeszło na ten kalendarz większość krajów katolickich: Francja w grudniu 1582 roku, Austria i Czechy w 1584 roku. Kraje protestanckie przeszły na kalendarz gregoriański dużo później – protestancka część dzisiejszych Niemiec (wtedy Prusy) w 1700 roku, a Wielka Brytania we wrześniu 1752 roku. Jeszcze później na kalendarz gregoriański przeszły kraje, w których dominowało i dominuje prawosławie: Rosja w 1917 roku, a Grecja dopiero w 1924 roku. Później jeszcze na kalendarz gregoriański przeszły kraje takie jak Turcja.
Kalendarz juliański używany jest obecnie przez kościoły wschodnie zarówno katolickie (kościół greckokatolicki, inne kościoły unickie), jak i prawosławne. Dzisiaj różnica między kościołem rzymskokatolickim, a kościołami wschodnimi w kalendarzu liturgicznym i obchodach np. Bożego Narodzenia wynosi 13 dni. Warto pamiętać, że w Polsce jako jednym z nielicznych krajów wprowadzono od razu, tak jak w Hiszpanii, kalendarz gregoriański.
tekst: Karol Wojtas; oprac. MAG
fot. Karol Wojtas, Tv28
