W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa odbyło się oprowadzanie po odnowionym cmentarzu żydowskim w Mszanie Dolnej. O tym miejscu pamięci opowiadała zebranym Urszula Antosz-Rekucka.
– Dziękujemy najserdeczniej dzielnej grupie uczestników, którzy nie wystraszyli się deszczowej pogody i wspólnie z nami odbyli tę podróż w czasie i przestrzeni. Poprzez historię życia i śmierci – tej naturalnej, przedwojennej, i tej strasznej, z czasów Zagłady – naszych dawnych współobywateli, przez dzieje mszańskiej nekropolii i historię jej ratowania, po tę całkiem świeżą radość, z odremontowanego ogrodzenia i kolejnych zabytkowych macew, którym nasi konserwatorzy przywrócili dawny blask – relacjonuje Fundacja Sztetl Mszana Dolna.
Uczestnicy poznali podstawy żydowskiej symboliki nagrobnej, rodzaje grobów, zawiłości inskrypcji, a także niektóre elementy ich finezji, w postaci np. akrostychów powtarzających imię zmarłego. Dowiedzieli się, dlaczego właśnie kamyk jest najważniejszym dla judaizmu znakiem pamięci i w jakich okolicznościach tradycyjnie zapala się na żydowskich grobach znicz – światło dla duszy.
14 września był rocznicą urodzin jednej z najmłodszych pochowanych na tym cmentarzu Ofiar Zagłady, Ewuni Hochman, która przyszła na świat w 1932 r. i dane jej było przeżyć zaledwie 10 lat, gdy wraz z młodszą siostrzyczką, 5-letnią Sulamit, zostały wydane i zamordowane, a spoczywają właśnie na tym cmentarzu. Dla nich i pozostałych tu spoczywających uczestnicy wydarzenia zapalili znicze, położyli kamyki, odmówili Psalm 23 oraz najkrótszą modlitwę, powtarzaną w każdej inskrypcji nagrobnej, znaną jako tancewa: „Niech ich dusze związane będą w węzeł życia wiecznego”.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa 2025.
źródło: Sztetl Mszana Dolna; oprac. MAG
fot. Sztetl Mszana Dolna
