Dobra. – Napisał na ścianie własną krwią „Niech żyje Polska”. Spotkanie poświęcone mjr. Antoniemu Gryzinie-Laskowi

Dobra. – Napisał na ścianie własną krwią „Niech żyje Polska”. Spotkanie poświęcone mjr. Antoniemu Gryzinie-Laskowi

Lekarz, żołnierz, społecznik. Odkrył walory klimatyczne Szczawy i marzył, by uczynić z niej uzdrowisko. Działał w Związku Podhalan i promował folklor. Był komendantem Podokręgu Górskiego Związku Czynu Zbrojnego, a jego dom w Dobrej stał się miejscem spotkań konspiratorów. Drugie spotkanie w ramach projektu „Ojcowie Konspiracji Ziemi Limanowskiej 1939 – 1942” zostało poświęcone mjr. Antoniemu Gryzinie-Laskowi.

Wykład przygotował i wygłosił historyk Przemysław Bukowiec. Przedstawił efekty kwerendy naukowej, która pozwoliła na odsłonięcie szerokiej działalności Antoniego Gryziny-Laska nie tylko na polu działań patriotycznych, ale też społecznych, naukowych i kulturalnych. Antoni Gryzina-Lasek ps. Doktor Świder w ostatnich latach życia to przede wszystkim komendant Podokręgu Górskiego tajnego Związku Czynu Zbrojnego. Organizacja zajmowała się głównie gromadzeniem broni i tworzeniem struktur wojskowych. Konspiracyjne spotkania odbywały się m.in. w willi Lasków w Dobrej na Morgach oraz w lokalu prowadzonym przez Hannę Gryzinę-Lasek w Nowym Sączu. Działalność komendanta zakończyło aresztowanie przez nowosądeckie gestapo w 1941 r. Bohaterska postawa mjr. Antoniego Gryziny-Laska wzbudziła nawet szacunek kata Sądecczyzny, Heinricha Hamanna. Komendant ZCZ popełnił samobójstwo w celi, podcinając sobie żyły. Według relacji szefa gestapo na ścianie własną krwią napisał „Niech żyje Polska”. W działalność konspiracyjną zaangażowana była cała rodzina. W ramach represji wszyscy trafili do obozów koncentracyjnych. Po wojnie historię Lasków starano się wymazać z pamięci lokalnej społeczności. Order Virtuti Militari, którym odznaczono Antoniego Gryzinę-Laska pośmiertnie w 1942 r., oficjalnie odebrał dopiero jego najmłodszy syn – Sławomir w 2013 r.

W odkrywanie pamięci o Antonim Gryzinie-Lasku aktywnie włączyła się rodzina. Wnuczka i prawnuk, mieszkający w Warszawie, nie kryli wzruszenia podczas wykładu w Dobrej. Podjęli również starania o nadanie imienia Antoniego Gryziny-Laska pijalni wód w Szczawie, którą uruchomił w latach trzydziestych. Szczawskie wody mineralne noszą imiona żony i dzieci inicjatora utworzenia uzdrowiska. Plany te nie zostały zrealizowane ze względu na wybuch wojny. Jak dalekosiężne plany miał Antoni Gryzina-Lasek, świadczy jego wniosek o budowę drogi między Zabrzeżą i Mszaną Dolną przez przełęcz Przysłop, zrealizowany dopiero w latach 70. XX w. 

Kolejne spotkanie w ramach projektu historyczno-edukacyjnego „Ojcowie Konspiracji Ziemi Limanowskiej 1939 – 1942”, objętego honorowym patronatem Instytutu Pamięci Narodowej, planowane jest w kwietniu w Słopnicach. Projekt realizuje Stowarzyszenie Miłośników Historii, Tradycji i Kultury Ziemi Skrzydlańskiej przy wsparciu gmin Dobra, Słopnice i Limanowa.

Patronat medialny nad cyklem wykładów objęła nasza telewizja.

Zobacz również