Z okazji 76. rocznicy zdobycia klasztoru na Monte Cassino przez polskich żołnierzy przypominaliśmy artykuł Karola Wojtasa o uczestnikach walk z okolic Limanowej. Warto również przypomnieć sylwetkę innego weterana tej bitwy, pochodzącego z Lubomierza, Józefa Kowalczyka. Po drugiej wojnie światowej znalazł się w Wielkiej Brytanii, potem w Australii. Potwierdzenie posiadania polskiego obywatelstwa uzyskał w 2018 r. Tę długo oczekiwaną decyzję wręczyli Józefowi Kowalczykowi sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Krzysztof Kozłowski oraz wojewoda małopolski Piotr Ćwik.
Józef Kowalczyk urodził się w 1924 r. w Lubomierzu. We wrześniu 1943 r. rozpoczął służbę w II Korpusie Polskim, w 12. Pułku Ułanów Podolskich.
19 października 1943 r. został przydzielony do 3. szwadronu 12. Pułku Ułanów Podolskich. Walczył pod Monte Cassino. Za udział w tych walkach został odznaczony Krzyżem Pamiątkowym MONTE CASSINO, jak również Krzyżem Walecznych i Gwiazdą Italii. W 2014 r. otrzymał Medal Pro Patria.
Do 1946 r. przebywał we Włoszech. Od 1946 do 1965 r. mieszkał w Wielkiej Brytanii. W 1947 r. wstąpił do Polskiego Korpusu Rozmieszczenia i Przysposobienia w stopniu strzelca. W 1965 r. zamieszkał w Australii, gdzie pracował m.in. w fabryce samochodów.
W 2018 r. przyjechał do Polski wraz z młodym Polakiem z Sydney i zamieszkał wraz z jego rodzicami w Orawce w gminie Jabłonka. Wtedy rozpoczęła się procedura potwierdzenia polskiego obywatelstwa
Józef Kowalczyk powrócił po wielu latach do Polski, jednakże nie miał żadnego z trzech możliwych dokumentów potwierdzających posiadanie obywatelstwa polskiego (mogą to być: polski dowód osobisty, polski paszport lub poświadczenie posiadania obywatelstwa polskiego wydawane przez właściwego wojewodę). Dlatego też konieczne było przeprowadzenie postępowania administracyjnego mającego na celu zbadanie, czy pan Józef Kowalczyk nadal posiada polskie obywatelstwo. Jest to standardowa procedura w takich sytuacjach, tzn. jeśli osoba wraca do kraju po wielu latach bez wspomnianych dokumentów świadczących o posiadaniu polskiego obywatelstwa, musi zwrócić się do wojewody właściwego ze względu na swe miejsce zamieszkania w Polsce o stwierdzenie posiadania (lub utraty) obywatelstwa polskiego. Wojewoda w takim postępowaniu bada, czy dana osoba kiedykolwiek posiadała obywatelstwo polskie oraz ustala podstawę nabycia tego obywatelstwa, a także bada, czy na przestrzeni swego życia dana osoba nie utraciła polskiego obywatelstwa. W tym celu wojewoda ustala koleje życia osoby, fakty i daty nabycia obcych obywatelstw, kraje zamieszkiwania osoby. Wszystko to czyni pod kątem przepisów regulujących kwestie obywatelstwa polskiego – obowiązujących za życia danej osoby i jej wstępnych oraz innych ustaw, np. wojskowych i umów międzynarodowych obowiązujących Polskę.
Za życia Józefa Kowalczyka obowiązywały cztery ustawy o obywatelstwie polskim oraz trzy ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym. Każda z ustaw o obywatelstwie polskim określała różne sposoby jego nabycia i utraty. Konieczne było zatem ustalenie i zbadanie faktów z życia pana Kowalczyka pod kątem tychże przepisów. Niezbędne w tym celu były dokumenty archiwalne oraz informacje z polskich placówek konsularnych z krajów, w których przebywał weteran walk o Monte Cassino.
28 sierpnia 2018 r. – po przeprowadzeniu opisanego wyżej postępowania – wojewoda małopolski wydał decyzję stwierdzającą posiadanie Józefa Kowalczyka obywatelstwa polskiego. Józef Kowalczyk nigdy obywatelstwa nie utracił.
fot. z arch. Józefa Kowalczyka
