Duże zainteresowanie wzbudziły czwartkowe wykłady w Gminnej Bibliotece Publicznej w Starej Wsi. Na temat Zagłady Żydów w Generalnym Gubernatorstwie oraz zbrodni niemieckich na ludności żydowskiej Limanowszczyzny w okresie II wojny światowej mówili Artur Franczak i dr Łukasz Połomski.
Zebranych powitał dyrektor Jacenty Musiał, który podkreślił, że historyczna świadomość jest podwaliną teraźniejszości i budulcem przyszłości. To dzięki świadomości i pamięci historycznej kształtują się narody i ich tożsamość.
– Historia według Cycerona jest „mistrzynią życia”. Powinna być uprawiana bezstronnie, bez uprzedzeń, uczciwie i obiektywnie, ukazując przeszłość w sposób niezafałszowany i odsłaniający istotne cechy tego, co minęło – gdyż ma służyć prawdzie – stwierdził Jacenty Musiał.
Artur Franczak przybliżył temat Zagłady Żydów w Generalnym Gubernatorstwie.
– Zagłada Żydów rozpoczęła się 30 stycznia 1933 r., kiedy Adolf Hitler zostaje kanclerzem Niemiec. Od tego momentu działania w celu wyeliminowania Żydów ze społeczeństwa niemieckiego zostają wpisane w oficjalną politykę państwa. Alienacja Żydów odbywa się na wiele sposobów, główną metodą jest izolowanie Żydów od reszty społeczeństwa przez marginalizację i bojkot. Głównym celem polityki nazistów pomiędzy rokiem 1933 a 1939 było takie utrudnianie życia Żydom, aby wyemigrowali z Niemiec. Dojście Hitlera do władzy wyzwoliło bezprecedensową falę przemocy głównie ze strony niszczycielskich oddziałów S.A. – mówił prelegent.
Artur Franczak wspomniał też o największej zbrodni, jaką był mord na 400 sądeckich Żydach, zastrzelonych 29 kwietnia 1942 roku na terenie sądeckiego kirkutu. Rozkaz wydał szef sądeckiego gestapo, Heinrich Hamann, który oskarżył Żydów o przynależność do organizacji lewicowych.
Z kolei dr Łukasz Połomski omówił zbrodnie niemieckie na ludności żydowskiej Limanowszczyzny w okresie II wojny światowej.
– W 1942 r. rozpoczęła się szeroko zakrojona akcja likwidacji społeczności żydowskiej Limanowej. Wzmagał się niemiecki terror w stosunku do Żydów uwięzionych w getcie. Kulminacyjnym punktem były wydarzenia z 18 sierpnia, podczas których w Starej Wsi Niemcy zgładzili kilkuset Żydów – stwierdził historyk.
Wydarzenia te są ciągle żywe w pamięci starszych mieszkańców, dlatego dr Połomski nagrywa ich wspomnienia.
Podsumowując spotkanie, wójt Jan Skrzekut zaznaczył, iż pocieszeniem, w tej jakże trudnej historii, są posadzone drzewa w Instytucie Yad Vashem, upamiętniające Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata – nie-Żydów, którzy ratowali Żydów w czasie Holocaustu, niejednokrotnie ryzykując własne życie. Na zakończenie dyrektor Jacenty Musiał przywołał słowa byłego więźnia, Mariana Turskiego, które wypowiedział 27 stycznia 2020 r. w Oświęcimiu, podczas obchodów 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau. Mówił wtedy: „Nie bądźcie obojętni, jeżeli widzicie kłamstwa historyczne. Nie bądźcie obojętni, kiedy widzicie, że przeszłość jest naciągana na poczet aktualnej polityki. Obojętność może doprowadzić nagle do tego, że na was, na waszych potomków, ,,jakiś Auschwitz” nagle spadnie z nieba”.
Obaj wykładowcy, wspólnie ze Stanisławem Ociepką, zaprosili wszystkich chętnych, na odsłonięcie pomnika, upamiętniającego limanowskich Żydów, w 80. rocznicę likwidacji getta w Limanowej. Uroczystość odbędzie się 18 sierpnia o godz. 17.00.
Spotkaniu towarzyszyła wystawa prac powarsztatowych z 2022 roku pt. „Warsztaty kaligrafii hebrajskiej – Niebiańskie Rzemiosło”, które przeprowadziło Muzeum Regionalne Ziemi Limanowskiej.
źródło: GBP w Limanowej; oprac. MAG
fot. GBP w Limanowej
