„Przeminęło jak zły sen… Wspomnienia z obozów Auschwitz i Sachsenhausen” Aleksandra Kalczyńskiego z Mszany Dolnej to najnowsza publikacja Wydawnictwa Muzeum Auschwitz-Birkenau. Jesienią spotkanie, poświęcone tej niezwykłej książce, planuje fundacja Sztetl Mszana Dolna, która stara się również, aby ten świadek historii stał się patronem ronda w ciągu drogi wojewódzkiej.
O publikacji można przeczytać na stronie internetowej Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, Byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady.
Aleksander Kalczyński urodził się w 1912 r. Został aresztowany przez gestapo we wrześniu 1941 roku za przechowywanie broni, prowadzenie nasłuchu radiowego i zorganizowanie punktu kontaktowego dla żołnierzy ZWZ w swojej restauracji w Mszanie Dolnej. Po brutalnych przesłuchaniach i dwóch miesiącach spędzonych w więzieniu w grudniu 1941 roku został skierowany do Auschwitz. Podczas rejestracji otrzymał numer 25055.
– „Przeminęło jak zły sen” to chwytająca za serce opowieść odważnego człowieka, który barwnie i przejmująco opisał wybuch II wojny światowej i początki okupacji w swojej rodzinnej miejscowości, Mszanie Dolnej, tamtejszą działalność konspiracyjną, aresztowanie przez gestapo, a następnie długą, bo trwającą ponad trzy lata, gehennę obozową. Przeżył pobyt w obozach koncentracyjnych, ocierając się często o śmierć, gdyż był człowiekiem odważnym, o dużym harcie ducha, a na dodatek niezwykle optymistycznym – powiedziała Jadwiga Pinderska-Lech, szefowa wydawnictwa Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
W obozie był zatrudniony na początku w pracowni rzeźbiarskiej i w magazynie drewna. Cudem uniknął śmierci, gdy zachorował na tyfus. Następnie pracował w „komandzie rybaków” w podobozie Harmęże, m.in. przy wycinaniu sitowia w stawach rybnych. Należał do obozowego ruchu oporu. W 1944 roku został przeniesiony do obozu Sachsenhausen. W kwietniu 1945 roku, w obliczu zbliżających się wojsk alianckich więźniowie Sachsenhausen, w tym również Aleksander Kalczyński, zostali wyprowadzeni z obozu i wyruszyli w tzw. marsze śmierci, podczas których tysiące z nich zostało zastrzelonych lub zmarło z głodu i przemęczenia. 2 maja 1945 roku Kalczyński został wyzwolony przez Amerykanów w okolicach Schwerina. Do Polski powrócił w lutym 1946 roku.
– Dzięki uprzejmości córki Autora, Pani Marii Kalczyńskiej-Sułowskiej, w książce zostały opublikowane fotografie przedwojenne, kopie listów obozowych wysyłanych przez Aleksandra Kalczyńskiego do matki, a także zdjęcia powojenne przedstawiające m.in. przyjaciół Autora z czasów obozowych oraz spotkania byłych więźniów, członków „komanda rybaków” z Harmęż – dodała Jadwiga Pinderska-Lech.
Po wojnie Aleksander Kalczyński prowadził w Mszanie Dolnej warsztat pantoflarsko-obuwniczy. Współpracował z Muzeum Auschwitz, które dwukrotnie wyróżniło go w konkursach na wspomnienia obozowe. Swoje teksty zamieszczał także w czasopiśmie „Podhalanka”. Odznaczony został m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP i Krzyżem AK. Zmarł w 1996 r.
Wspomnienia Aleksandra Kalczyńskiego publikowane są po raz pierwszy. Książka dostępna jest w księgarni internetowej www.auschwitz.org oraz w księgarniach na terenie Miejsca Pamięci.
źródło: Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Sztetl Mszana Dolna; oprac. MAG
fot. Sztetl Mszana Dolna
