Ten Lubogoszcz czy ta Lubogoszcz? Wiele osób ma dylemat w odmianie nazwy jednego z najbardziej popularnych szczytów Beskidu Wyspowego. Duże znaczenie odgrywa tytuł czasopisma wydawanego od kilkunastu lat przez Urząd Miasta Mszana Dolna, który narzuca formę żeńską. Jak jednak podkreślają językoznawcy, „Lubogoszcz” jest rzeczownikiem rodzaju męskiego.
Etymologię nazwy „Lubogoszcz” wyjaśniła prof. Józefa Kobylińska w artykule pt. „Czy Lubogoszcz lubi gości?”, opublikowanym w biuletynie samorządowym gminy Mszana Dolna „Nasza Gmina Mszana Dolna”.
– Nazwa Lubogoszcz jest tzw. nazwą dzierżawczą, mówiącą, do kogo należy dany obiekt, kto jest je go właścicielem, kto go „dzierży”. Właścicielem Lubogoszcza był jakiś człowiek, mężczyzna, zwany Lubogost (…) ‘lubiący (kochający) gości – pisała w marcu 2021 roku językoznawczyni, pochodząca z Mszany Dolnej.
Prof. Józefa Kobylińska podkreślała więc, że „Lubogoszcz” jest rzeczownikiem rodzaju męskiego, co potwierdzała mowa starszych mieszkańców Mszany Dolnej i okolic.
– I taki rodzaj, męski, utrwalił się w mowie mieszkańców Mszany, Słomki i okolicy. Mówiono: spod (do, od) Lubogoszcza, ku Lubogoszczowi, pod Lubogoszczem, w Lubogoszczu. Dopiero w ostatnich latach, kiedy poszerzyło się grono użytkowników języka literackiego, nastąpiło rozchwianie tej odmiany – czytamy w artykule.
Prof. Józefa Kobylińska jako przyczynę wskazała zatytułowanie miejskiego czasopisma w sposob niezgodny z tradycyjną odmianą.
– Natomiast w Mszanie widać przechylenie w stronę odmiany żeńskiej, a to dlatego, że przed laty redakcja czasopisma mszańskiego arbitralnie zadecydowała, wbrew tradycji, o zmianie rodzaju tej nazwy i jej odmiany z męskiej na żeńską, wprowadzając tytuł czasopisma „Pod Lubogoszczą”, a nie „Pod Lubogoszczem”. I to przesądziło o całej odmianie tej nazwy – stwierdziła językoznawczyni.
Formy męskie spotykane są także w publikacjach dr. Sebastiana Flizaka.
– A przecież można było zapytać tubylców, choćby mieszkańców osiedli Machaje czy Aksamity na Słomce, którzy ma ją swoje pola i lasy aż pod samym Lubogoszczem. I tylko form męskich w odmianie tej nazwy używają. I tylko też takie formy męskie spotykamy w pismach dr. Sebastiana Flizaka, z wyboru słomczanina – dodała Józefa Kobylińska.
Z artykułem „Czy Lubogoszcz lubi gości?” w całości można zapoznać się TUTAJ (str. 7)
Wyniki badań prof. Józefy Kobylińskiej potwierdza również dr Artur Czesak, językoznawca, juror festiwali folklorystycznych w naszym regionie i współtwórca pierwszego internetowego słownika poprawnej polszczyzny https://dobryslownik.pl. Również nazwa szczytu, górującego m.in. nad Mszaną Dolną i Kasiną Wielką, doczekała się opracowania w słowniku. Jak podkreśla dr Artur Czesak w rozmowie z naszym portalem, nazwa „Lubogoszcz” została odmieniona w rodzaju męskim (M. – Lubogoszcz; D. – Lubogoszcza; C. – Lubogoszczowi; N. – Lubogoszczem; Ms. – Lubogoszczu).
Hasło znajduje się TUTAJ
Władze samorządowe deklarują przywiązanie do tradycji przodków. Może zatem czas zainteresowania kulturą zagórzańską poszerzyć także o zagadnienia językowe?
