W związku z 80. rocznicą rozpoczęcia wędrówki ewakuowanej z ZSRS armii gen. Andersa Instytut Pamięci Narodowej realizuje projekt pt. „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, który jest formą upamiętnienia wysiłku Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losów ludności cywilnej ewakuowanej z ZSRS wraz z armią gen. Andersa.
Celem projektu jest m.in. przypomnienie czynów polskich żołnierzy walczących w Bitwie o Anglię, Tobruk, Narwik czy Monte Cassino. Inscenizacja pt. „Tobruk 1941” odbyła się na Pustyni Błędowskiej. IPN zaprosił do współpracy m.in. Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych 1. Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej.
– Na Pustynię Błędowską przybyło 160 rekonstruktorów, którzy odtwarzali dla widzów formacje polskie, angielskie, australijskie, francuskie, niemieckie i włoskie, walczące w Afryce Północnej oraz na śródziemnomorskim teatrze działań wojennych w latach 1940–1943. Zaprezentowano m.in. mundury i wyposażenie wojsk walczących pod Tobrukiem, pojazdy pancerne i terenowe, a także modę cywilną z lat 30. XX wieku. Odwiedzający Przystanek Żywej Historii zapoznali się z wystawą IPN „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, która stanowi integralną część projektu. Była już pokazywana w wielu krajach na kilku kontynentach – tam gdzie docierali żołnierze i cywile po wyjściu z armią gen. Andersa z „nieludzkiej ziemi” – poinformował Instytut Pamięci Narodowej.
Widowisko historyczne pt. „Tobruk 1941” nawiązywało do długotrwałej obrony tego libijskiego miasta, trwającej od 10 kwietnia do 27 listopada 1941 r. podczas kampanii afrykańskiej II wojny światowej. Przez siedem miesięcy obrońcy twierdzy – Brytyjczycy, Hindusi, Australijczycy, Nowozelandczycy oraz Polacy, Czesi i Słowacy odpierali ataki armii włoskiej i niemieckiej. Obrońcy przeszli do historii jako „Szczury Tobruku”.
– Za chwilę zobaczą państwo część kampanii afrykańskiej, w której nie mogło zabraknąć Polaków z Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich na czele z gen. Stanisławem Kopańskim. Chciałbym, żeby oglądając tę rekonstrukcję, mieli państwo świadomość, że polscy żołnierze po roku 1939 cały czas z Polską w sercu walczyli o niepodległą Rzeczpospolitą, którą odebrali im niemieccy narodowi socjaliści i sowieccy komuniści. Jak mówił gen. Stanisław Maczek, „polski żołnierz bije się o wolność wszystkich narodów, ale umiera tylko dla Polski”. Czy to w odległym Tobruku w kampanii afrykańskiej, czy w krajach Beneluksu… Oni bili się i zwyciężali dla Polski – mówił prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Karol Nawrocki, przed rozpoczęciem inscenizacji.
Jak podkreśla Paweł Sułkowski, prezes SRH 1. PSP AK ze Słopnic, udział w tym ważnym wydarzeniu był wyjątkowym przeżyciem i nowym doświadczeniem.
źródło: IPN w Krakowie; oprac. MAG
fot. SRH 1. PSP AK, IPN w Krakowie
